लाडका भाऊ योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाची योजना आहे, ज्याचा उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांमधील मुलांच्या शिक्षणासाठी आणि संस्कारांसाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे. या योजनेअंतर्गत पालकांना मुलाच्या जन्मापासून ते विशिष्ठ वयापर्यंत आर्थिक लाभ दिला जातो. येथे या योजनेची संपूर्ण माहिती सोप्या मराठीत माहिती दिली आहे.

१. लाडका भाऊ योजनेचा उद्देश (ladka bhau)

या योजनेचा मुख्य उद्देश ग्रामीण आणि शहरी भागातील गरीब कुटुंबांमध्ये मुलांच्या शिक्षणासाठी, आरोग्यासाठी आणि भविष्यातील गरजांसाठी आर्थिक सुरक्षितता निर्माण करणे हा आहे. योजनेअंतर्गत मुलाच्या वाढदिवसापासून नियमित पैसे जमा केले जातात, जे मुलगा १८ वर्षांचा झाल्यावर एकत्रित रक्कम म्हणून मिळतात.

२. पात्रता निकष (Eligibility)

• राहिवासी: अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायम रहिवासी असावा.
• वयोमर्यादा: मुलाचे वय जन्मापासून १ वर्षापेक्षा कमी असावे (काही प्रकरणांमध्ये २ वर्षांपर्यंत मर्यादा असू शकते).
• आर्थिक मर्यादा: कुटुंबाचा वार्षिक उत्पन्न १.२ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे (अद्ययावत करण्यासाठी स्थानिक अधिकाऱ्यांशी तपासा).
• मुलांची संख्या: कुटुंबात दोनपेक्षा जास्त मुले नसावीत (जन्म नियंत्रण धोरणाचे पालन).
• इतर: अनुसूचित जाती/जमाती, अल्पसंख्याक, आदिवासी समुदायातील कुटुंबांना प्राधान्य.

३. अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे

• मुलाचा जन्म दाखला (Birth Certificate).
• पालकांचा आधार कार्ड.
• राहिवासी प्रमाणपत्र (Domicile Certificate).
• आय प्रमाणपत्र (Income Certificate – तहसीलदार किंवा नगरपालिका कार्यालयाकडून मिळेल).
• बँक खाते पासबुक (मुलाच्या नावाने किंवा पालकाच्या नावाने).
• झोनल कार्यालयाचे प्रमाणपत्र (शहरी भागासाठी).
• राशन कार्ड (आवश्यक असल्यास).
• पासपोर्ट आकाराची फोटो (मुलाची आणि पालकांची).

४. अर्ज कसा भरावा? (Step-by-Step Process)

अ. ऑफलाइन पद्धत:

१. फॉर्म मिळवा: जिल्हा परिषद कार्यालय, महिला बालविकास केंद्र, किंवा तालुका कार्यालयातून फॉर्म मिळवा.
२. फॉर्म भरा: मुलाची व पालकांची तपशीलवार माहिती (नाव, वय, पत्ता) योग्यपणे भरा.
३. कागदपत्रे जोडा: वरील सर्व कागदपत्रांच्या प्रती फॉर्मसोबत जोडा.
४. अर्ज सबमिट करा: संबंधित कार्यालयात अर्ज सादर करा आणि पावती ठेवा.

ब. ऑनलाइन पद्धत:

१. अधिकृत वेबसाइट: महाराष्ट्र सरकारच्या महिला बालविकास विभागाच्या वेबसाइट वर जाऊन फॉर्म डाउनलोड करा.
२. ई-फॉर्म भरा: डिजिटल पद्धतीने माहिती टाइप करा.
३. स्कॅन केलेली कागदपत्रे अपलोड करा.
४. अर्ज सबमिट करा: संदर्भ क्रमांक (Reference Number) नोंदवून ठेवा.

५. योजनेचे फायदे

• मुलाच्या १८ व्या वर्षी १ लाख ते २ लाख रुपये एकमुख्त रक्कम मिळते.
• रक्कम मुलाच्या उच्च शिक्षण, लग्न, किंवा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी वापरता येते.
• योजना सुरू असताना आणीबाणीच्या वैद्यकीय खर्चासाठी अंशतः रक्कम काढता येते.

६. अर्जासाठी महत्त्वाची सूचना

• अर्जातील सर्व माहिती खरी असल्याची खात्री करा, नाहीतर अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
• अर्ज सबमिट केल्यानंतर स्थिती तपासण्यासाठी संदर्भ क्रमांक वापरा.
• योजनेचे नियम कालांतराने बदलू शकतात, त्यासाठी स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा.

७. सहाय्य आणि संपर्क

• हेल्पलाइन नंबर: ०२२-२२०२५२५६ (महिला बालविकास विभाग).
• ईमेल: wcd-mh@gov.in.
• पत्ता: महाराष्ट्र शासन, महिला बालविकास विभाग, मुंबई.

८. वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

प्र१. मुलगी असल्यास लाडका भाऊ योजनेचा लाभ मिळेल का?
उत्तर: नाही, ही योजना फक्त मुलांसाठी आहे. मुलींसाठी लाडली लक्ष्मी योजना वेगळी आहे.

प्र२. अर्ज नोंदणी शुल्क किती आहे?
उत्तर: ही योजना पूर्णपणे मोफत आहे. अर्जासाठी कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही.

प्र३. रक्कम कधी मिळते?
उत्तर: मुलगा १८ वर्षांचा झाल्यानंतर ३० दिवसांच्या आत रक्कम बँक खात्यात जमा होते भाऊ .

लाडका भाऊ योजनेचा अर्ज करताना सर्व कागदपत्रे अद्ययावत असल्याची खात्री करा. अधिक माहितीसाठी जिल्हा बालकल्याण समिती किंवा तालुका कार्यालय येथे भेट द्या. या योजनेमुळे आपल्या मुलाचे भविष्य सुरक्षित करण्यासाठी आजच अर्ज करा!

✅ टीप: ही माहिती सामान्य ज्ञानावर आधारित आहे. अचूक माहितीसाठी शासनाच्या अधिकृत स्रोतांचा संदर्भ घ्या.