ग्रामपंचायतीत ग्रामसेवक हा एक महत्त्वाचा अधिकारी असतो. ग्रामीण भागातील विकास, प्रशासन आणि सरकारी योजनांच्या अंमलबजावणीत त्याची भूमिका महत्त्वपूर्ण असते. या लेखात तुम्ही ग्रामसेवकाची कामे, पगार, पात्रता, निवड प्रक्रिया आणि संबंधित सर्व माहिती सोप्या मराठी भाषेत जाणून घ्याल.
ग्रामसेवकाची मुख्य कामे (Gram Sevak Duties in Gram Panchayat)
ग्रामसेवक ग्रामपंचायतीच्या दैनंदिन कामकाजाची जबाबदारी सांभाळतो. त्याची प्रमुख कामे खालीलप्रमाणे आहेत:
- राज्य आणि केंद्र सरकारच्या योजनांची अंमलबजावणी : उदा., स्वच्छ भारत अभियान, मनरेगा, पंतप्रधान आवास योजना.
- ग्रामपंचायतीच्या नोंदी आणि दस्तऐवज व्यवस्थापन : जमीन मालकी, जन्म-मृत्यू नोंद, कर संकलन.
- सार्वजनिक विकास प्रकल्पांचे निरीक्षण : रस्ते, पाण्याचे टँक, शाळा, आरोग्य केंद्रांचे बांधकाम.
- ग्रामसभा आणि पंचायत समितीच्या बैठकींचे आयोजन : निर्णयांची अंमलबजावणी आणि अहवाल तयार करणे.
- लोकसंपर्क : ग्रामस्थांना सरकारी सेवा, प्रमाणपत्रे आणि तक्रारी निवारणासाठी मदत.
ग्रामसेवकाचा पगार (Gram Sevak Salary in Maharashtra)
ग्रामसेवकाचा पगार राज्य सरकारच्या नियमांनुसार निश्चित केला जातो. २०२३ च्या अद्ययावत माहितीनुसार :
- मासिक पगार : ₹२५,००० ते ₹४०,००० (पदाच्या वरिष्ठतेनुसार).
- अतिरिक्त फायदे : महागाई भत्ता (DA), गृहभत्ता (HRA), वैद्यकीय सुविधा.
- निवृत्ती वेतन : राज्य सरकारच्या पेन्शन योजनेनुसार.
ग्रामसेवक पदासाठी पात्रता (Eligibility Criteria)
- शैक्षणिक पात्रता : स्नातक (बी.ए., बी.कॉम, बी.एससी) किंवा समकक्ष.
- वयोमर्यादा : १८ ते ४० वर्षे (आरक्षित वर्गासाठी सवलत).
- इतर : मराठी भाषेचे ज्ञान आणि संगणक कौशल्य.
निवड प्रक्रिया (Gram Sevak Selection Process)
- परीक्षा : महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) किंवा Zilla Parishad द्वारे आयोजित लिखित परीक्षा.
- मुलाखत : पात्र उमेदवारांची व्यक्तिमत्त्व चाचणी.
- दस्तऐवज पडताळणी : शैक्षणिक आणि वय प्रमाणपत्रे.
करिअर वाढ आणि संधी (Career Growth)
ग्रामसेवक पदावरून उच्च पदांसाठी संधी उपलब्ध आहेत. उदा.,
- प्रशासकीय सेवा : तहसीलदार, डिप्टी कलेक्टर.
- राज्य सरकारी विभाग : ग्रामविकास अधिकारी, नगरसेवक.
अर्ज कसा करायचा? (How to Apply)
- स्टेप १ : महाराष्ट्र रोजगार सेवा पोर्टल वर नोंदणी करा.
- स्टेप २ : “ग्रामसेवक भरती” अंतर्गत अर्ज भरा.
- स्टेप ३ : फी भरून अर्ज सबमिट करा.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
ग्रामसेवकाची निवड ऑनलाइन होते का?
होय, MPSC किंवा Zilla Parishad च्या अधिकृत वेबसाइटवर ऑनलाइन अर्ज करता येतात.
ग्रामसेवकाला सरकारी निवास मिळतो का?
ग्रामीण भागात नियुक्ती असल्यास, गृहभत्ता (HRA) दिला जातो.
उपयुक्त लिंक(High Authority)
पोस्ट ऑफिस नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेट (NSC) बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घ्या ..
Gram Sevak